Jeżeli chorujesz na SIBO, to poza nieprzyjemnymi objawami: biegunką, bólami brzucha czy wzdęciami najprawdopodobniej cierpisz także na niedobory witamin i mikroelementów. Możesz sobie nawet z tego nie zdawać sprawy, ale odczujesz to po pewnym czasie. Uzupełnij więc witaminy i mikroelementy zanim odbije się to negatywnie na twoim zdrowiu.
Jakie braki witamin i mikroelementów powoduje SIBO
Jeżeli masz SIBO to z dużym prawdopodobieństwem brakuje ci witaminy B1, B3, B12, D, A i E oraz żelaza.
W tym artykule skupię się na niedoborze witamin z grupy B. W kolejnej części napiszę więcej o niedoborze witamin A, D i E oraz żelaza.
Niedobór witamin z grupy B
Witaminy z grupy B są wykorzystywane we wszystkich aktywnościach komórkowych. Wspierają funkcjonowanie całego organizmu: nerwy, serce, skórę, mięśnie, układ naczyniowy. Wpływają także na przemianę materii i zapewniają dobre samopoczucie.
Niedobór witaminy B12 występuje w SIBO w wyniku wykorzystania tej witaminy przez bakterie. W przypadku SIBO metanowego (SIBO CH4), czyli z przewagą zaparć masz znacznie mniejsze ryzyko niedoboru witaminy B12, co nie znaczy, że jest ono zerowe. Zwłaszcza, że większość chorych na SIBO ma SIBO wodorowe (SIBO H2) lub mieszane. Czyli nawet gdy masz zaparcia, nie oznacza to, że w twoich jelitach nie znajdują się bakterie wytwarzające wodór.
Niedobór witaminy B1 – tiaminy
Tiamina lub witamina B1 była pierwszą zidentyfikowaną witaminą. Odgrywa ona kluczową rolę w procesie regeneracji nerwów. Ułatwia wykorzystanie węglowodanów do produkcji energii i chroni komórki przed stresem oksydacyjnym.
Niedobór tiaminy może mieć następujące skutki:
- wpływa negatywnie na układ sercowo-naczyniowy, nerwowy i odpornościowy
- powoduje osłabienie, chroniczne zmęczenie
- wywołuje powikłania sercowe, psychozy i uszkodzenia nerwów
- prawdopodobnie może zaostrzać chorobę Alzheimera
Jeżeli masz SIBO to zapewne nieobce są ci poniższe dolegliwości, które równocześnie powiązane są z niedoborem witaminy B1.
- szybka utrata masy ciała
- słaby apetyt
- zapalenie okrężnicy
- trwające problemy trawienne, takie jak biegunka
- zmęczenie i brak energii do codziennych czynności
- problemy z pamięcią krótkotrwałą
- dezorientacja
- drażliwość
- osłabienie mięśni, zanik mięśni, skurcze, bóle nóg i sztywność
- zmiany psychiczne, takie jak apatia lub depresja
Ta rozpuszczalna w wodzie witamina występuje w mięsie, wołowinie, wieprzowinie, roślinach strączkowych, produktach pełnoziarnistych i orzechach. Jednak zmielony ryż i ziarna zawierają jedynie niewielkie ilości tej witaminy, ponieważ przetwarzanie usuwa tiaminę. Ponadto niektóre produkty spożywcze, takie jak herbata, kawa, surowe ryby i skorupiaki, zawierają tiaminazy – enzymy niszczące tiaminę. Dodatkowo wysokie spożycie węglowodanów zwiększa zapotrzebowanie na witaminę B1 w diecie.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B1 u kobiet wynosi 1,1 mg, a u mężczyzn 1,3 mg.
Leczenie ostrego niedoboru tiaminy z objawami/objawami sercowo-naczyniowymi lub neurologicznymi: 200 mg tiaminy dożylnie lub doustnie trzy razy dziennie, aż do czasu ustąpienia objawów.
Niedobór witaminy B3 – niacyny
Niacyna znana również jako nikotynamid lub kwas nikotynowy, jest niezbędną dla ludzi witaminą rozpuszczalną w wodzie. Jest ważną witaminą dla utrzymania zdrowego serca i metabolizmu, a także pomaga w utrzymaniu równowagi poziomu cholesterolu we krwi. Ponadto pomaga w funkcjonowaniu mózgu, zdrowiu skóry, a nawet zapobieganiu lub leczeniu cukrzycy. W ośrodkowym układzie nerwowym witamina B3 jest od dawna uznawana za kluczowy składnik rozwoju i przeżycia neuronów.
Poważny niedobór niacyny prowadzi do różnych objawów klinicznych i chorób.
- Pelagra — charakteryzuje się stanem zapalnym skóry, halucynacjami, zaburzeniami trawienia – może obejmować wysypkę, zapalenie jamy ustnej, biegunkę i problemy psychiczne
- Zaburzenia trawienia — objawy obejmują pieczenie w gardle i przełyku, dyskomfort w żołądku, zaparcia, nudności, wymioty i biegunkę.
- Upośledzenie mózgu i psychoza — niektóre badania wykazały związek między niacyną a depresją, zaburzeniami świadomości, pogorszeniem funkcji poznawczych, dezorientacją, manią lub paranoją.
Oprócz SIBO, do najczęstszych przyczyn niedoboru witaminy B3 należy alkoholizm, niedożywienie, zaburzenia trawienia i długotrwałe stosowanie niektórych leków, które zakłócają jej wchłanianie.
Obecnie dobrze wiadomo, że kwas nikotynowy wpływa na regulowanie gospodarki lipidowej i poziom cholesterolu we krwi. Badania wykazały również, że jest on potencjalnie korzystny w leczeniu cukrzycy typu 2, otyłości, miażdżycy oraz uszkodzenia nerek i płuc. Niacyna w diecie może chronić przed chorobą Alzheimera i związanym z wiekiem spadkiem funkcji poznawczych.
Witamina B3 występuje głównie w produktach bogatych w białko (np. zboża, rośliny strączkowe, mięso i mleko) oraz w drożdżach.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B3 u kobiet i mężczyzn wynosi 11-12 mg.
Przy suplementacji w ilościach fizjologicznych kwas nikotynowy (15–20 mg/dzień) i nikotynoamid (300 mg/dzień) są skuteczne w leczeniu pelagry. W wyższych stężeniach wykazują dodatkowe działania farmakologiczne, od przeciwdziałania zaburzeniom gospodarki lipidowej do działania przeciwzapalnego.
Niedobór witaminy B12 – kobalaminy
Niedobór witaminy B12 charakteryzuje się skutkami hematologicznymi i neurologicznymi i może doprowadzić nawet do zwyrodnienie rdzenia kręgowego. Istnieją dowody sugerujące, że niedobór witaminy B12 może zwiększać ryzyko osteoporozy.
Przykładowe skutki niedoboru witaminy B12 to:
- brak motywacji
- niska energia
- słaba koncentracja i pamięć
- wahania nastroju
- zmęczenie
- napięcie mięśni
W przypadku SIBO dość częstym skutkiem niedoboru witaminy B12 może być anemia megaloblastyczna.
Jeżeli jesteś na diecie wegetariańskiej to pamiętaj, że witamina B12 nie jest wytwarzana przez rośliny. Witaminę B12 mogą wówczas wytwarzać tylko drobnoustroje w twoim organizmie, a u osób chorujących na SIBO jest to znacznie utrudnione. Niektóre leki również mogą zakłócać wchłanianie witaminy B12. Należy do nich np. metformina, stosowana w leczeniu cukrzycy. Oprócz metforminy niekorzystnie działają także inhibitory pompy protonowej (wykorzystywane w leczeniu refluksu), histamina i chloramfenikol. Koniecznie sięgnij zatem po dobry suplement z witaminą B12, aby nie doprowadzić do głębokich problemów neurologicznych.
Pokarmy bogate w witaminę B12 to np. wątroba wołowa krów karmionych trawą, sardynki, tuńczyk, surowy ser, twarożek, jagnięcina, surowe mleko, jaja i dziki łosoś. Dużo witaminy B12 zawierają też glony nori. Popularnym suplementem diety o wysokiej zawartości witaminy B12 jest chlorella. Uważaj jednak wybierając suplement z chlorellą, ponieważ chlorella hodowana w warunkach zamkniętych ma wielokrotnie mniej tej witaminy niż ta, hodowana w warunkach otwartych (zbliżonych do naturalnych).
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B12 u kobiet i mężczyzn wynosi 2,4 µg.
Trwała poprawa stężenia kobalaminy w klinicznych niedoborach była obserwowane po codziennym podawaniu doustnym cyjanokobalaminy w dawce 2000 μg oraz 1000 μg.
W jakich produktach znajdziesz witaminy B1, B3 i B12
Poniżej krótkie zestawienie produktów i zawartości poszczególnych witamin. Jedz je na zdrowie, aby zmniejszyć niedobór witaminy B. Obróbka cieplna, czyli gotowanie, pieczenie itd. zmienia zawartość witamin w pożywieniu.
Jeżeli chorujesz na SIBO rozważ porządną suplementację i nie obawiaj się witamin syntetycznych w tabletkach lub kapsułkach. Wybieraj jednak te, które mają sensowną zawartość konkretnych witamin. Najlepszym wyborem jest zakup wybranych witamin lub grup witamin zamiast multi-mieszanki, w której ilość każdego składnika aktywnego najczęściej jest znikoma. W przypadku zdrowych osób prawdopodobnie to wystarczy. Jednak przy chorobach układu pokarmowego warto zwiększyć suplementację wybranych witamin i mikroelementów. Zwłaszcza, że chorując na SIBO możesz zacząć szybko odczuwać niedobór witamin z grupy B.
Skorzystałam z fantastycznej pracy i wiedzy zawartej w poniższych materiałach:
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7279035/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8108229/pdf/main.pdf
- med.virginia.edu/ginutrition/wp-content/uploads/sites/199/2015/11/zaidelarticle-July-03.pdf
- onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/apt.12456
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8157347/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7693142/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5897740/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8294980/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6412771/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5788147/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4143492/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2912737/
- ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519051/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7011499/
