Ze względu na złe trawienie i złe wchłanianie tłuszczów w SIBO twojemu organizmowi zaczyna brakować witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, czyli A, D i E. Nie powinno ci jednak zabraknąć witaminy K, ponieważ jest ona syntetyzowana przez bakterie.
Niedobór witaminy A
Witamina A jest niezbędnym mikroelementem dla organizmu. Odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu wzroku, funkcji neurologicznych, zdrowej skóry i nie tylko. Podobnie jak wszystkie przeciwutleniacze, bierze również udział w zmniejszaniu stanu zapalnego poprzez zwalczanie uszkodzeń spowodowanych przez wolne rodniki.
Jest związana między innymi z:
- prawidłowym funkcjonowaniem układu wzrokowego i rozrodczego
- utrzymaniem integralności nabłonka
- produkcją czerwonych krwinek
- wzrostem i rozwojem
- odpornością
- widzeniem w ciemności, rozwojem rogówki i spojówki
Karotenoidy działają również jako przeciwutleniacze. Ponieważ jako ludzie nie produkujemy tej witaminy musimy dostarczać ją z pożywieniem lub w formie suplementów.
Jakie są skutki niedoboru witaminy A?
- Poważne zaburzenia widzenia i ślepota
- Znaczne zwiększone ryzyko poważnych chorób, takich jak zakaźna biegunka i odra
- Xerophthalmia (suchość spojówki i rogówki)
- Nocna ślepota
- Plamy Bitota (nagromadzenie keratyny na spojówce)
- Suche usta
- Gruba lub łuszcząca się skóra
- Upośledzona odporność
- Zahamowanie wzrostu u dzieci
Witamina ta może być dostarczana w diecie zarówno poprzez produkty pochodzenia zwierzęcego w postaci witaminy A (retinol i jego bliskie pochodne) jak i prowitaminy A (karotenoidy) z warzyw.
Znajdziesz ją w mleku i mięsie oraz ich przetwory i rybach. Ilość retinolu w produktach mlecznych zależy od ilości tłuszczu mlecznego w produkcie. Jednym z najbogatszych źródeł witaminy A są wątroby różnych zwierząt gospodarskich i drobiu, które w 100 g zawierają dziesiątki miligramów retinolu i jego estrów.
Jednym z najważniejszych źródeł witaminy A jest olej z wątroby różnych gatunków morskich, w tym rekinów. Według Farmakopei Europejskiej olej z wątroby dorsza zawiera 18–75 mg witaminy A na 100 g oleju.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A u kobiet wynosi 700 µg a u mężczyzn 900 µg.
Niedobór witaminy D
Jest to witamina rozpuszczalna w tłuszczach, o której od dawna wiadomo, że pomaga organizmowi wchłaniać i zatrzymywać wapń i fosfor. Oba te pierwiastki mają kluczowe znaczenie dla budowy kości. Ponadto badania laboratoryjne pokazują, że witamina D może zmniejszać wzrost komórek rakowych, pomagać kontrolować infekcje i zmniejszać stany zapalne. Niedobór witaminy D to globalny problem zdrowotny spowodowany głównie niedostateczną ekspozycją na światło słoneczne.
Niedobory witaminy D mogą prowadzić do takich schorzeń jak:
- choroby układu krążenia, poszerzenie aorty, niedociśnienie ortostatyczne
- rozstrzenie oskrzeli, astma, mukowiscydoza, zapalenie oskrzelików, obturacyjny bezdech senny
- nieswoiste zapalenie jelit, przewlekłe zapalenie wątroby, marskość wątroby, zapalenie trzustki
- stwardnienie rozsiane, miastenia, przepuklina oponowo-rdzeniowa, depresja
- osłabienie mięśni, choroba zwyrodnieniowa stawów, reumatoidalne zapalenie stawów, młodzieńcze zapalenie stawów
- cukrzyca, niepłodność (u mężczyzn), przewlekła choroba nerek
- rak piersi, jelita grubego, jajnika, płuc, prostaty
- łuszczyca skóry, toczeń rumieniowaty układowy, egzema
W przypadku niedoboru witaminy D może wystąpić choroba metaboliczna kości lub hipokalcemia, a osteoporoza jest uznanym powikłaniem SIBO. Stwierdzono, że gęstość mineralna kości w szyjce kości udowej i kręgosłupie lędźwiowym jest niższa u pacjentów z SIBO niż u zdrowych osób.
Wielu pacjentów i lekarzy uważa, że odpowiednią podaż witaminy D można uzyskać poprzez samą dietę. To założenie jest błędne. Z wyjątkiem tłustych ryb, zawartość witaminy D w większości produktów spożywczych, w tym wzbogaconych produktów mlecznych, jest stosunkowo niska lub wręcz nieistniejąca.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę D u kobiet i mężczyzn wynosi 15 µg.
Warto zbadać poziom witaminy D w organizmie – badanie 25(OH)D3. Jeśli wynik mieści się w zakresie ≥20-30 ng/ml (od 50 do 75 nmol/l) to znaczy, że poziom witaminy nie jest wystarczający (wymaga utrzymania lub zwiększenia suplementacji).
Ile witaminy D potrzeba, aby skorygować ciężki niedobór witaminy D (<10 ng/ml)? Chociaż nie jest to potwierdzone przez badania kliniczne, powszechnie stosowaną strategią jest przepisywanie „dawki nasycającej”: np. 50 000 IU witaminy D doustnie raz w tygodniu przez 2-3 miesiące lub 3 razy w tygodniu przez 1 miesiąc.
Dzienna dawka podtrzymująca/zapobiegawcza od 800 do 2000 j.m. lub więcej będzie potrzebna, aby uniknąć nawracającego niedoboru. Dawka podtrzymująca średnio 2000 j.m./d spełnia aktualne wytyczne dotyczące bezpiecznych górnych limitów
Niedobór witaminy E
Witamina E jest witaminą rozpuszczalną w tłuszczach występującą w kilku formach, ale alfa-tokoferol jest jedynym wykorzystywanym przez nasz organizm. Jego główną rolą wymiatanie wolnych rodników, które mogą uszkadzać komórki. Wzmacnia również odporność i zapobiega tworzeniu się skrzepów w tętnicach serca.
Badania wykazały, że witamina E pomaga w zapobieganiu chorobom serca i miażdżycy. Wykazano także, że suplementacja witaminy E powyżej obecnych zaleceń żywieniowych poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego i zmniejsza ryzyko infekcji, szczególnie u osób starszych. Suplementacja witaminy E jest korzystna w łagodzeniu wielu chorób wirusowych, bakteryjnych i alergicznych, takich jak np. astma, a progresja niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby jest zmniejszona przez suplementację dużymi dawkami alfa-tokoferolu (800 j.m. / 540 mg).
Typowe objawy niedoboru witaminy E obejmują:
- retinopatię – uszkodzenie siatkówki oczu, które może pogorszyć widzenie
- neuropatię obwodową – uszkodzenie nerwów obwodowych, zwykle w dłoniach lub stopach, powodujące osłabienie lub ból
- ataksję – utratę kontroli nad ruchami ciała
- obniżoną odporność
Witamina E występuje obficie w olejach z oliwek i słonecznika, a także w orzechach, soi, awokado, pszenicy i zielonych warzywach liściastych.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę D u kobiet wynosi 8 mg, a u mężczyzn 10 mg.
Dawki lecznicze sięgają nawet 500 – 600 mg.
Niedobór żelaza
Żelazo jest głównym składnikiem hemoglobiny, która przenosi tlen z płuc do wszystkich części ciała. Bez dostatecznej ilości żelaza nie ma wystarczającej ilości czerwonych krwinek do transportu tlenu, co prowadzi do zmęczenia. Żelazo jest ważne dla zdrowego rozwoju i wzrostu mózgu u dzieci, a także dla normalnej produkcji i funkcjonowania różnych komórek i hormonów.
Niedobór żelaza występuje etapami. Łagodna forma zaczyna się od zmniejszenia ilości zmagazynowanego żelaza, zwykle z diety ubogiej w żelazo lub z nadmiernego krwawienia. Jeśli to nie ustąpi, następnym etapem jest większe wyczerpanie zapasów żelaza i spadek czerwonych krwinek. W końcu prowadzi to do anemii z niedoboru żelaza.
Objawy anemii wywołanej niedoborem żelaza:
- zmęczenie, słabość
- zawroty głowy
- utrata koncentracji
- wrażliwość na zimno
- duszność
- szybkie bicie serca
- blada skóra
- wypadanie włosów, łamliwe paznokcie
Chorując na SIBO możesz nabawić się niedokrwistości z powodu niedoboru żelaza. Jest to prawdopodobnie spowodowane uszkodzeniem błony śluzowej wywołanym przez toksyny bakteryjne, krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe i/lub wolne kwasy żółciowe.
Żelazo znajdziesz w mięsie, drobiu i owocach morza oraz w produktach roślinnych, takich jak produkty pełnoziarniste, orzechy, nasiona, rośliny strączkowe i zielone warzywa liściaste.
Dzienne zapotrzebowanie osoby dorosłej na żelazo wynosi 18 mg u kobiet i 10 mg u mężczyzn. W ciąży – 26 mg.
Żelazo należy przyjmować między posiłkami i unikać w tym samym czasie pokarmów zawierających wapń, takie jak produkty mleczne, herbaty i kawy. Leki zmniejszające kwaśność soku żołądkowego, takie jak środki zobojętniające sok żołądkowy, mogą również zaburzać wchłanianie żelaza. Z kolei przyjmowanie żelaza z witaminą C (sok pomarańczowy lub kwas askorbinowy) może zwiększać jego wchłanianie.
Na anemię zażywa się zwykle 150-200 mg żelaza pierwiastkowego dziennie, a osoby z wysokim ryzykiem anemii mogą stosować 60-100 mg dziennie. Ważne jest, aby sprawdzać okresowo poziom żelaza we krwi i odstawić suplementy lub zmniejszyć dawkę, jeśli poziom wraca do normy. Długotrwałe wysokie dawki mogą prowadzić do zaparć lub innych zaburzeń trawienia.
W jakich produktach znajdziesz witaminy A, D i E
Poniżej krótkie zestawienie produktów i zawartości poszczególnych witamin. Jedz je na zdrowie, aby zmniejszyć ich niedobór. Obróbka cieplna, czyli gotowanie, pieczenie itd. zmienia zawartość witamin w pożywieniu.
Skorzystałam z fantastycznej pracy i wiedzy zawartej w poniższych materiałach:
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7279035/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8108229/pdf/main.pdf
- med.virginia.edu/ginutrition/wp-content/uploads/sites/199/2015/11/zaidelarticle-July-03.pdf
- onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/apt.12456
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8157347/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7693142/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5897740/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8294980/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6412771/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5788147/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4143492/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2912737/
- ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519051/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7011499/
- hsph.harvard.edu/nutritionsource/vitamin-e/
- hsph.harvard.edu/nutritionsource/iron/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3260490/
- healthline.com/nutrition/foods-high-in-vitamin-e#TOC_TITLE_HDR_6
