Jeżeli znajdujesz się w gronie osób z IBS to zapewne marzysz o tym, aby najnowsze leki na zespół jelita drażliwego uwolniły cię w końcu od tej uciążliwej przypadłości.
Nic z tego. Wg badań zespół jelita drażliwego nadal jest nieuleczalny. Możesz co najwyżej walczyć z jego objawami.
Poniżej znajdziesz kompletny przegląd specyfików na IBS. Może czegoś jeszcze nie stosowałeś, a jest dostępne bez recepty? Podaję też leki na receptę – zawsze możesz o nich porozmawiać ze swoim lekarzem. Warto spróbować – ta choroba potrafi nieźle uprzykrzyć życie.
Gdy cierpisz na zaparcia (IBS-C)
To przede wszystkim nie jesteś szczęśliwym człowiekiem. Dlaczego? Bo nie chodzisz do toalety codziennie rano. Aby zrobić idealną kupę nr 4 (wg skali bristolskiej), najlepiej rano przed śniadaniem możesz zastosować poniższe specyfiki.
Środki przeczyszczające
Środek przeczyszczający to lek, który zwiększa czynność jelit. Istnieje wiele dostępnych bez recepty środków na zaparcia. Przeczytasz o nich więcej we wpisie: Szybki sposób na zaparcia i 10 przykazań, aby ich uniknąć. Do najczęściej używanych specyfików należą:
- Środki działające osmotycznie – glikol polietylenowy PEG 3350
- Środki stymulujące – senes i bisakodyl
Spośród nich tylko PEG 3350 został oceniony w badaniach klinicznych u osób z IBS-C. Wykazano, że poprawia on teksturę i częstotliwość stolca. Nie poprawia natomiast pozostałych objawów IBS. Działania niepożądane to biegunka, skurcze brzucha, wzdęcia i nudności.
Z leków na receptę mamy, a raczej ma zagranica:
- lubiproston – powoduje, że komórki wyściełające jelita uwalniają więcej płynu, co zmiękcza stolec. Częstym efektem ubocznym są nudności.
- linaklotyd – zwiększa ilość płynu w jelicie grubym, który zmiękcza stolec. W UE dostępny pod nazwą Constella, niestety nie jest dostępny w polskich aptekach.
- plekanatyd – również zwiększa płyn w jelicie grubym. Dostępny za granicą pod nazwą Trulance
- tegaserod – poprawia ruch mięśni i produkcję płynów w jelitach, co pomaga zmiękczyć i przesunąć stolec. Lekarze uważają go za odpowiedni tylko dla kobiet poniżej 65 roku życia, którym nie pomogły inne leki. Można go kupić tylko za granicą pod nazwą Zelnorm. Należy do grupy agonistów 5HT4 (o czym za chwilę), które działają prokinetycznie – poprawiają motorykę przewodu pokarmowego.
Środki poprawiające motorykę przewodu pokarmowego
Imbir
Nie jest przebadany klinicznie w IBS, ale praktycy Tradycyjnej Medycyny Chińskiej często go używają w problemach gastrycznych. Ekstrakt z imbiru działa przeciwzapalnie, wzmacnia błonę śluzową żołądka i stymuluje ruchliwość jelit. W kilku badaniach wykazano, że zmniejsza nudności. Imbir polecany jest też w SIBO, a jak masz IBS to także dużą szansę na SIBO.
Iberogast
Nie ma obecnie wystarczająco silnych dowodów na to, że Iberogast działa. Stosowany jest jednak często ze względu na badania obserwacyjne, jak również skuteczność w zaburzeniach czynnościowych przewodu pokarmowego.
Triphala
Triphala to połączenie trzech owoców, które rzekomo są dobre dla jelit. Rzekomo ponieważ brakuje jakościowych badań, które to potwierdzają. Nie zmienia to faktu, że jest jednym z najważniejszych suplementów ajurwedyjskich i uważa się, że ma korzystny wpływ na cały przewód pokarmowy. Składniki Triphala powodują odbudowę wyściółki nabłonka przewodu pokarmowego, a wykazując łagodne właściwości przeczyszczające ułatwiają pasaż stolca w okrężnicy. Specyfik jest bogaty w polifenole, witaminę C i flawonoidy, które zapewniają działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne. Zawiera również różnego rodzaju kwasy, takie jak galusowy, chebulagiczny i chebulinowy, które dodatkowo moga uwolnić cię od grzybicy.
O stosowaniu imbiru i Iberogastu w SIBO możesz przeczytać we wpisie: SIBO – leczenie naturalne jest skuteczne, czy tylko drogie?
Z leków na receptę prokinetycznie działają:
- erytromycyna jako agonista receptora motyliny – w małych dawkach
- trimebutyna, która wpływa na receptory opioidowe przez co działa także rozkurczowo. U pacjentów z IBS i innymi zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego trimebutyna okazała się skuteczniejsza od placebo w leczeniu zarówno ostrego, jak i przewlekłego bólu brzucha. Możesz ją kupić w takich preparatach jak Tribux (Tribux Bio zawierający mniejszą dawkę trimebytyny jest dostępny bez recepty), Debretin, Debridat, Ircolon (Ircolon Gastro bez recepty).
- itopryd i domperidon – antagoniści receptora dopaminowego D2
- agoniści receptora 5HT4. Oprócz tagesorodu mamy tutaj także prukalopryd, który w Polsce dostępny jest w preparacie Resolor i cyzapryd – można go kupić pod nazwą Gasprid. Dorzucę też metoklopramid, który jest antagonistą receptora D2 i agonistą receptora 5-HT4, ale został on wycofany ze stosowania przewlekłego ze względu na wiele działań niepożądanych. Nie znalazłam badań tych 3 leków w związku z IBS, w przeciwieństwie do tegaserodu.
Obiecałam, że rozwinę nieco temat. Niedobór serotoniny występuje często w postaci zaparciowej IBS. Dzieje się tak, ponieważ czynność́ motoryczną jelita cienkiego wzmaga pobudzenie wszystkich receptorów serotoninowych w przewodzie pokarmowym, a receptory pobudza właśnie serotonina. Deficyt serotoniny w ośrodkowym układzie nerwowym jest też jednym z czynników wywołujących depresję, która może współistnieć́ z czynnościowymi chorobami jelit. Nic dziwnego. Wg danych aż 95% serotoniny w organizmie jest syntetyzowane w jelicie więc jeżeli twoje jelita nie działają dobrze, to nie produkują dobrze serotoniny.
Gdy masz biegunki (IBS-D)
Możesz, a nawet powinieneś sięgnąć po specyfiki przeciwbiegunkowe. Długotrwała biegunka jest bardzo niebezpieczna dla organizmu. Nie mówiąc już o tym, że najchętniej pozostałbyś cały czas w pobliżu toalety – dla bezpieczeństwa.
Berberyna
Berberyna jest cudownym specyfikiem od dawna stosowanym na biegunki, co udowodniły badania naukowe. Berberynę również stosuje się na SIBO (zwłaszcza to, z przewagą biegunek).
Olejek miętowy
Możesz go kupić w postaci herbaty, kropli, żeli i kapsułek. Ten w postaci kapsułek został przebadany pod kątem stosowania zarówno w IBS, jak i niestrawności. Kilka małych badań wykazało, że pomaga w łagodzeniu dyskomfortu w jamie brzusznej i wzdęć. Niestety zgaga jest częstym skutkiem ubocznym kuracji olejkiem z mięty pieprzowej, więc lepiej wybierz tabletki powlekane niż krople. PTG (Polskie Towarzystwo Gastroenterologii) rekomenduje stosowanie preparatu w przeliczeniu na miligramy olejku miętowego w dawce 180–225 mg olejku dwa razy na dobę.
Jeżeli nie chcesz stosować ziół to możesz sięgnąć po Loperamid.
Z leków na receptę na IBS-D – w większości niestety niezarejestrowanych w Polsce – mamy:
- alosetron – spowalnia ruch jelit i zmniejsza ból. Lekarze stosują tylko w grupie kobiet z ciężkimi objawami IBS. Należy do leków z grupy bezpośrednich antagonistów serotoniny. W tej samej grupie znajdują się też ondansetron – w Polsce jest dostępnych kilka preparatów i ramosteron – niedostępny w Polsce. Wykazano, że pacjenci z biegunkową postacią IBS mają, w porównaniu ze zdrowymi osobami, wyższe stężenie serotoniny we krwi.
- rifaximina (Xifaxan) jest jedynym antybiotykiem zatwierdzonym przez amerykańską FDA do leczenia IBS-D. Rifaksymina poprawia ogólne objawy IBS-D. Działa także w SIBO. Przyjmujesz go tylko przez 2 tygodnie. Jeśli rifaksymina jest korzystna, po dwutygodniowym leczeniu powinieneś odczuć złagodzenie objawów. Niestety mogą one powrócić po pierwszym leczeniu i dozwolone są 2 kolejne zabiegi. Jest minimalnie wchłaniany i ogólnie dobrze tolerowany. Możesz go kupić w Polsce, ale jest drogi.
- eluksadolina – jest mieszanym agonistą receptora opioidowego μ, antagonistą receptora opioidowego d i agonistą receptora opioidowego k, który działa miejscowo na jelitowy system nerwowy. Zmniejsza biegunkę, nie powodując przy tym działań niepożądanych typowych dla opioidów.
Specyfiki uniwersalne na IBS – do stosowania we wszystkich typach IBS
Konopie indyjskie
Konopie indyjskie są od dawna stosowane w leczeniu wielu zaburzeń przewodu pokarmowego, takich jak nudności, wymioty, zaparcia, biegunka, bóle brzucha i inne objawy zaburzeń motoryki i stanów zapalnych. Dodatkowo w odczuwaniu bólu częściowo pośredniczą receptory kannabinoidowe, a ból i IBS to nierozłączna para. Dlatego znawcy tematu stosoewali konopie indyjskie do leczenia IBS.
Nie udowodniono niestety istotnej statystycznie skuteczności kanabinoidów w leczeniu IBS, ale zawsze możesz spróbować sam, czy nie poczujesz się po nich lepiej.
Aloes
Aloes jest rośliną leczniczą, dobrze znaną ze swoich różnorodnych zastosowań terapeutycznych. Jest powszechnie stosowaną terapią alternatywną do łagodzenia objawów IBS, zwłaszcza w przypadku nasilenia bólu brzucha. W badaniu aloes wykazał poprawę u pacjentów z IBS z przewagą biegunki lub IBS typu mieszanego. Znam osoby, na które aloes działa dokładnie odwrotnie, czyli zachęca do pójścia do toalety, więc raczej zalecałabym rozwagę przy jego stosowaniu. Zwłaszcza, że nie ma zbyt wielu badań na temat stosowania aloesu w IBS.
Jest natomiast badanie dotyczące probiotyków pochodzących z liści aloesu (szczepy Lactobacillus brevis), które selektywnie hamowały wzrost szkodliwych enteropatogenów w jelitach. Badano konkretnie L. brevis KB290.
Z leków syntetycznych działających rozkurczowo możesz kupić w Polsce Buscopan i Scopolan. Leki rozkurczowe zmniejszają skurcze w jelicie, a tym samym ból brzucha i dyskomfort.
Na receptę mamy szeroki wybór tych środków:
- hioscyjamina – dostępne za granicą: Levsin, NuLev, Levbid
- dicyklomina – kupisz tylko za granicą pod nazwą Bentyl
- cimetropium bromide, otilonium bromide, pinaverium bromide – niedostępne w Polsce
- mebeweryna – w Polsce mamy Duspatalin (wersję z mniejszą zawartością substancji czynnej, czyli Duspatalin Gastro możesz kupić bez recepty)
Ograniczone badania kliniczne sugerują, że leki rozkurczowe mogą łagodzić ból u osób z IBS. Ich skuteczność w łagodzeniu ogólnych objawów IBS nie została jeszcze udowodniona.
Antydepresanty
Po nich na pewno poczujesz się lepiej. Zmniejszają ból i często wpływają na objawy żołądkowo-jelitowe w niższych dawkach, niż wykorzystywane w leczeniu depresji lub lęku. Do najczęściej stosowanych antydepresantów w IBS należą trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne. W Polsce znalazłam amitryptylinę (Amitriptylinum VP), dezypraminę (Petylyl), klomipraminę (Anafranil) i trimipraminę (Surmontil). Nortryptylina (Nortrilen) i imipramina (Tofranil) nie są u nas do kupienia.
UWAGA:
Leki na receptę niedostępne w Polsce możesz sprowadzić w drodze importu docelowego. Jest to jednak bardzo skomplikowana procedura. Jeżeli więc wybierasz się za ocean, a twój IBS mocno ci doskwiera zawsze możesz udać się z wizytą do lekarza w USA, a następnie receptę zrealizować na miejscu. Umówmy się jednak, że jest to opcja zarówno droga, jak i zapewne oddalona w czasie (chyba, że akurat wybierasz się do USA na wycieczkę).
Probiotyki
Probiotyki to temat rzeka. Są szeroko stosowane w IBS i chociaż badań jest sporo, to naukowcy nie mogą dojść do jednoznacznej konkluzji i rekomendacji. W ślad za rekomendacją PTG podaję te, które mogą ci pomóc:
Pojedyncze szczepy:
- Bifidobacterium bifidum MIMBb75
- Bifidobacterium infantis 35624
- Escherichia coli DSM17252
- Bifidobacterium lactis
- Lactobacillus acidophilus SDC 2012, 2013
- Lacidobacillus plantarum 299v
- Bacillus coagulans GBI-30, 6086
- Bifidobacterium animalis DN-173 010 – najlepiej w jogurcie (razem ze Streptococcus thermophilus i Lactobacillus bulgaricus)
- Saccharomyces boulardii CNCM I-745
Mieszanki – w dokumencie nie ma nazw handlowych, więc je dla ciebie wyszukałam:
- Lactobacillus rhamnosus NCIMB 30174, L. plantarum NCIMB 30173, L. acidofilus NCIMB 30174 oraz Enterococcus faecium NCIMB 30176 – SYMPROVE
- Lactobacillus animalis subsp. lactis BB-12, L. acidophilus LA-5, L. delbrueckii subsp. bulgaricus LBY-27 oraz Streptococcus thermophilus STY-31 – TREVIS (Szwecja – nie znalazłam nawet do kupienia online)
- L. rhamnosus LC705, Lactobacillus rhamnosus GG, Propionibacterium freudenreichii subsp. shermanii JS DSM 7067 oraz Bifidobacterium animalis subsp. lactis Bb12 DSM 15954 (kiedyś produkty LGG firmy Valio, obecnie nie znalazłam żadnych z taką kombinacją bakterii)
- Pediococcus acidilactici CECT 7483, Lactobacillus plantarum CECT 7484 oraz L. plantarum CECT 7485 – IRIBOS
- Streptococcus thermophilus DSM24731, Bifidobacterium longum DSM24736, Bifidobacterium breve DSM24732, Bifidobacterium infantis DSM24737, Lactobacillus acidophilus DSM24735, Lactobacillus plantarum DSM24730, Lactobacillus paracasei DSM24733 oraz Lactobacillus delbrueckii ssp. bulgaricus DSM24734 – VIVOMIXX
Jak widzisz na razie w Polsce mamy niewiele leków syntetycznych, które są skuteczne w leczeniu różnych postaci IBS. Wszystkie najnowsze leki na zespół jelita drażliwego prędzej dostaniesz w USA niż w Europie.
Skorzystałam z fantastycznej pracy i wiedzy zawartej w poniższych materiałach:
- aboutibs.org/treatment/medications/newer-ibs-medications/
- mp.pl/paim/issue/article/16067/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8504273/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6175553/
- fmc.cm-uj.krakow.pl/pdf/61_1_5.pdf
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5759234/
- psjd.icm.edu.pl/psjd/element/bwmeta1.element.psjd-1f7bb962-1e9c-4526-b56994a61b3ef691/c/Agnieszka_Stepien_i_wsp.pdf
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3489517/
- ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6052535/
- Pietrzak A. i in.: Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne w zespole jelita nadwrażliwego. Gastroenterology Review 2018; 13 (4) http://psjd.icm.edu.pl/psjd/element/bwmeta1.element.psjd-1f7bb962-1e9c-4526-b569-94a61b3ef691/c/Agnieszka_Stepien_i_wsp.pdf
