Berberyna jest bardzo dobrze znanym alkaloidem roślinnym wykorzystywanym od starożytności w leczeniu wielu chorób. Najczęściej jest ona stosowana w leczeniu pacjentów cierpiących na choroby przewodu pokarmowego i jelit. Przede wszystkim takich, którym towarzyszy biegunka.
Wyniki badań na zwierzętach i obserwacje pacjentów przyjmujących preparaty zawierające ten związek zwróciły uwagę na jeszcze inną jej właściwość. Uważa się obecnie, że berberyna może być użyteczna jako skuteczny lek u pacjentów z cukrzycą typu 2 oraz zaburzeniami metabolicznymi objawiającymi się wysokim poziomem lipidów.
Berberyna w cukrzycy typu 2
W jednym z wieloośrodkowych badań klinicznych przetestowano skuteczność i bezpieczeństwo berberyny u osób ze zdiagnozowaną cukrzycą typu 2.
Do badania kwalifikowano wyłącznie osoby, które oprócz cukrzycy mają również wysoki poziom trójglicerydów i cholesterolu oraz nie byli wcześniej leczeni farmakologicznie.
Warunki badania
Badanie było randomizowane i kontrolowane placebo. Wzięło w nim udział 116 pacjentów losowo podzielonych na 2 grupy:
- 59 pacjentów (grupa otrzymująca berberynę)
- 57 pacjentów (grupa kontrolna – otrzymująca placebo)
Pacjenci biorący udziała w badaniu przez 3 miesiące dostawali berberynę w dawce 500 mg 2 x dziennie lub identycznie wyglądające placebo.
W badaniu stosowano ekstrakt roślinny pochodzący z Cynowodu chińskiego (Coptis chinensi) standaryzowany na 97% zawartości berberyny.
Celem było sprawdzenie parametrów glikemicznych i lipidowych
Punktami końcowymi badania były:
- zmiana stężenia glukozy w osoczu
- stężenie lipidów w surowicy
U pacjentów biorących udziała w badaniu mierzono:
- poziom glukozy na czczo
- poziom glukozy po obciążeniu
- poziom trójglicerydów
- poziom całkowitego cholesterolu
- poziom cholesterolu LDL (tego złego)
- poziom enzymów wątrobowych
Monitorowano również stężenie hemoglobiny glikowanej (HBA1c) czyli połączenia hemoglobiny z glukozą – kompleksu, który stanowi jeden z najważniejszych parametrów oceny glikemii.
Badanie potwierdziło wysoką skuteczność leczenia berberyną
W grupie pacjentów przyjmujących berberynę stwierdzono bardzo wysoką skuteczność terapii. Po 3 miesiącach wyniki w tej grupie znacząco różniły się od wyników pacjentów zakwalifikowanych do grupy kontrolnej przyjmującej placebo.
- stężenie glukozy na czczo obniżyło się o 20%
- stężenie glukozy po obciążeniu spadło o 25,8%
- HB1c zmniejszyło się średnio o 12%
- poziom trójglicerydów obniżył się o 35,9%
- całkowity poziom cholesterolu obniżył się o 18,1%
- poziom cholesterolu LDL spadł o 21,1%
Są to wartości średnie dla całej badanej grupy. Różnice wyników pomiędzy grupą badaną i kontrolną były istotne statystycznie.
U pacjentów przyjmujących berberynę wzrosła szybkość usuwania glukozy we krwi. Jednak wynik nie był statystycznie istotny w porównaniu z grupą placebo.
Berberyna wpłynęła na obniżenie stężenia enzymów wątrobowych
Co ciekawe, u pacjentów przyjmujących berberynę zanotowano spadek enzymów – ALAT (aminotransferazy alaninowej), ASPAT (aminotransaminazy asparaginianowej) i GGTP (transpeptydaza γ-glutamylowej). Może to potwierdzać wyniki innych badań, które wykazały korzystny wpływ zażywania berberyny przez osoby z chorobami wątroby, takimi jak alkoholowa i niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby lub inne schorzenia objawiające się podwyższonym stężeniem enzymów wątrobowych.
W trakcie badania nie wystąpiły żadne istotne działania nie pożądane
Jedynymi działaniami niepożądanymi jakie zaobserwowano, było łagodne zaparcie u 5 pacjentów w grupie przyjmującej berberynę. U dwóch pacjentów zaparcie ustąpiło samoistnie, a u 3 po zmniejszeniu dawki berberyny o połowę.
Podsumowanie
Choroby metaboliczne i ich następstwa to epidemia w krajach wysoko rozwiniętych. Wciąż rośnie odsetek osób otyłych i cierpiących na zaburzenia gospodarki lipidowej, choroby sercowo-naczyniowe oraz inne problemy zdrowotne związane z niezdrową dietą, niską aktywnością fizyczną i siedzącym trybem życia.
Berberyna może być doskonałym uzupełnieniem diety nie tylko u osób, które mają zdiagnozowaną cukrzycę lub są w grupie ryzyka rozwoju tej choroby.
Należy pamiętać, że pomino licznych dowodów, że leczenie berberyną jest bezpieczne, kobiety w ciąży i karmiące piersią oraz dzieci nie powinny jej przyjmować. Podobnie ostrożność powinny zachować osoby przyjmujące przewlekle leki i przed włączeniem suplementu zawierającego berberynę skonsultować się z lekarzem. Ogólnie jednak berberyna jest cennym środkiem pozwalającym na wspomaganie terapii wielu chorób, a czasem mogącym zastąpić farmakoterapię i dlatego powinna znaleźć się w każdej apteczce.
Piśmiennictwo
Yifei Zhang i wsp.: Treatment of Type 2 Diabetes and Dyslipidemia with the Natural Plant Alkaloid Berberine, The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, Volume 93, Issue 7, 1 July 2008, Pages 2559–2565
Publikację badania możecie znaleźć pod tym linkiem: https://doi.org/10.1210/jc.2007-2404
