Chwilowa moda czy remedium na całe zło? Co daje Ashwagandha?

Od spokojnego snu do regulacji poziomu hormonów tarczycy. Czyli co daje Ashwagandha, jeśli będziesz ją regularnie zażywać.

O właściwościach Ashwagandhy możemy przeczytać na setkach stron, blogów i w literaturze naukowej. Ashwagandha, zwana także „indyjskim żeń-szeniem” wydaje się być remedium na wiele dolegliwości. 

Ashwagandha jest niezwykle popularna, a wskazania do jej zażywania dotyczą niemal wszystkich aspektów życia. Każdy może znaleźć coś dla siebie. Podobno jeśli coś jest dobre na wszystko, nie jest dobre na nic konkretnego. W tym jednak przypadku stwierdzenie to wydaje się nie mieć zastosowania. 

Ashwagandha działanie

Czy Ashwagandha działa? Na to pytanie jest dosyć łatwo odpowiedzieć. Nie jest to roślina, która pojawiła się znikąd rok temu i nagle stała się modna. Historycznie, Ashwagandha to niezwykle ważna roślina od niepamiętnych czasów stosowana w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej. Najstarsze dostępne źródła wskazujące lecznicze właściwości Ashwagandhy datowane są na około 3 tysiące lat przed naszą erą. Obecnie, jej prozdrowotne właściwości potwierdzają nie tylko wieloletnie obserwacje, ale też badania naukowe. Również badania kliniczne coraz częściej prowadzone na ludziach.

Ashwagandha – jak wygląda to cudo?

Ashwagandha, czyli Witania ospała (Withania somnifera) jest rośliną krzewiastą, dorastającą do ok. 1,5 m wysokości. Jej owocami są małe pomarańczowe jagody wielkości ziarna grochu. Do wyrobu ekstraktu wykorzystuje się przede wszystkim sproszkowane korzenie. Rzadziej liście lub inne części rośliny.

Charakterystyczną cechą Ashwagandhy jest silny, nieprzyjemny zapach świeżych korzeni, przypominający zapach końskiego potu. Od niego wywodzi się jej sanskrycka nazwa Ashwa-gandha, co oznacza „zapach koni”. Poszukiwanie innych źródeł tej nazwy jest już mocno naciągane, chociaż chętnie publikowane w różnych artykułach. W zależności od inwencji twórczej i kreatywności autorów daje ona „siłę konia” lub „końską witalność”. Pozostańmy jednak przy faktach, bo dla wszystkich, może jedynie poza miłośnikami koni, korzenie tej rośliny po prostu śmierdzą.

Ashwagandha uprawiana jest obecnie nie tylko na subkontynencie indyjskim. Można ją też spotkać na Bliskim Wschodzie, Sri Lance i w niektórych częściach Afryki.

Ashwagandha – co zawiera ta ciekawa roślina?

Niezwykle szerokie spektrum działania Ashwagandhy pochodzi z zawartych w niej substancji bioaktywnych. Z farmakologicznego punktu widzenia, zawarte w niej składniki to zasadniczo witanolidy o podobnej budowie chemicznej dla wielu psiankowatych. Różnicę stanowi ich różnorodność i stężenie. 

Ashwagandha jest źródłem składników bioaktywnych

• laktony steroidowe: np. witanolid A, witaferyna A (lakton terpenowy), witanolidy A-Y, dehydrowitanolid R, witanomidienon, witasomniferole A-C, witanolid C, witanon;
• fitosterole: np. beta sitosterol;
• alkaloidy: somniferyna, somnina, witananina, pseudotropina, cholina, kuskohigryna, izopeletieryna, ashwagandhina, cuscohigrina, tropina, pseudotropina, isopelletierina i anaferyna;
• wykryto w niej również obecność aminokwasu – tryptofanu.

Całkiem sporo jak na jeden krzak 🙂

Ashwagandha suplementacja – jakie korzyści możemy odnieść z jej regularnego przyjmowania?

Działanie na psychikę i układ nerwowy

Wyciąg z Ashwagandhy wykazuje działanie uspokajające/adaptagenne, przeciwdepresyjne, wyciszające i przeciwlękowe. Udowodniono, że działa tak poprzez wpływ na obniżenie poziomu kortyzolu (hormonu stresu) i zwiększenie aktywności receptorów GABA. Zaobserwowano jej działanie regulacyjne na receptory serotoninowe 5-HT1 i 5HT2 porównywalne do mechanizmu działania leków przeciwdepresyjnych. W badaniach klinicznych wykazano pozytywny wpływ przyjmowania ekstraktu z korzenia Ashwagandhy u pacjentów ze schizofrenią. Wygląda więc na to, że Ashwagandha na uspokojenie nerwów i pomoc w pozbyciu się napięcia jest dobrym rozwiązaniem.

Ashwagandha w leczeniu raka

Wyniki badań sugerują pozytywne efekty zastosowania ekstraktu z Ashwagandhy w leczeniu pacjentów z różnymi typami nowotworów. Wydaje się, że właściwości przeciwnowotworowe wykazuje przede wszystkim występująca w Ashwagandzie witaferyna A. Jej działanie polega na indukcji apoptozy, czyli zaprogramowanej śmierci komórek nowotworowych. Odbywa się to w różnych mechanizmach: od regulacji poziomu biorących w niej udział peptydów i enzymów do apoptozy inicjowanej przez reaktywne formy tlenu. Naukowcy zaobserwowali, że witaferyna A ogranicza tempo wzrostu komórek nowotworowych. Jednak wiele z tych badań zostało przeprowadzonych na zwierzętach lub hodowlach komórkowych. W związku z tym, aby potwierdzić te wyniki niezbędna jest kontynuacja badań i kliniczne próby na ludziach.

Zapamiętywanie i choroby neurodegeneracyjne

U osób, które regularnie zażywały produkty z Ashwagandhą zaobserwowano poprawę funkcji poznawczych, w tym zdolności zapamiętywania. W jednym z badań zaobserwowano, że substancje zawarte w ekstrakcie z korzenia Ashwagandhy osłabiają neurodegradację indukowaną β-amyloidem. Jest to peptyd, który u osób z chorobą Alzhaimera tworzy m.in. tzw. blaszki amyloidowe. Prowadzi to w konsekwencji do degradacji funkcji poznawczych i problemów z zapamiętywaniem. Skutkiem podawania ekstraktu z Ashwagandhy była poprawa pamięci, zahamowanie utraty i degeneracji komórek nerwowych w mózgu badanach myszy. Zaobserwowano również działanie ekstraktu z Ashwagandhy na szereg enzymów oraz jej wpływ na produkcję dopaminy i aktywację receptorów dopaminowych D2. Może okazać się to użyteczne w leczeniu choroby Parkinsona.

Wpływ na libido, potencję i płodność mężczyzn

W tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej Ashwagandha wykorzystywana jest jako afrodyzjak. Może ona być stosowana w leczeniu niepłodności i męskich zaburzeń seksualnych. Zawarte w jej korzeniu związki aktywne wpływają pozytywnie na płodność i potencję u mężczyzn. Regulują poziom hormonów reprodukcyjnych w surowicy – podnoszą poziom testosteronu i hormonu luteinizującego. Zaobserwowano, że przyjmowany doustnie ekstrakt z korzenia Ashwagandhy powoduje zwiększenie masy jąder i średnicy kanalików nasiennych. Wpływa na procesy utleniania redukując peroksydację lipidów i zmniejszenie stresu oksydacyjnego komórek. W efekcie stumuluje to proces spermatogenezy, ponieważ zwiększa produkcję i objętość nasienia oraz liczbę i ruchliwość plemników. Nadal jednak nie wszystkie mechanizmy molekularne tych efektów są dokładnie poznane.

Ashwagandha a libido i wzrost satysfakcji seksualnej kobiet

Ashwagandha jest klasyfikowana w medycynie ajurwedyjskiej jako „Rasayana”, co oznacza zdrowie fizyczne i psychiczne, zwiększenie energii, libido i rewitalizacje organizmu. Udowodniono, że regularne przyjmowanie preparatu z ekstraktem z Ashwagandhy istotnie poprawia funkcje seksualne u zdrowych kobiet. W badaniu klinicznym z podwójnie ślepą próbą kontrolowaną placebo zaobserwowano znaczącą poprawę we wszystkich badanych parametrach. Dotyczyła ona zarówno istotnego wzrostu libido jak również funkcji fizjologicznych i satysfakcji z kontaktów seksualnych w badanej grupie kobiet.

Ashwagandha a tarczyca – temat, który wymaga uwagi

W badaniach udowodniono wpływ przyjmowania ekstraktu z Ashwagandhy na aktywność wydzielniczą tarczycy. Ashwagandha może podnosić poziom hormonów tarczycy. Niektóre badania dowodzą, że może być użyta z sukcesem do wspomagania leczenia pacjentów z subkliniczną niewydolnością tarczycy. Odnotowano jednak przypadek tyreotoksykozy indukowanej przyjmowaniem Ashwagandhy. Badacze podkreślają, że aby określić poziom bezpieczeństwa konieczne jest kontynuowanie badań klinicznych. Wobec tego, jeśli macie dylemat typu: Ashwagandha a euthyrox, skonsultujcie się z lekarzem, a nie internetowym sprzedawcą suplementu diety.

Działanie protekcyjnie i regulacyjne

Zaobserwowano immunomodulujące, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, neuroprotekcyjne i kardioprotekcyjne oraz antyoksydacyjne działanie Ashwagandhy. Niektóre prace dodatkowo sugerują pozytywny wpływ zażywania Ashwagandhy na modulowanie funkcji mitochondriów, obniżenie poziomu LDL cholesterolu i trójglicerydów oraz wzmocnienie funkcji śródbłonka naczyń. Podsumowując, jest jeszcze ogromne pole do badań i poszukiwania nowych zastosowań substancji zawartych w tej roślinie.

Ashwagandha – tolerancja

Zaletą produktów opartych na ekstraktach z Ashwagandhy jest ich dobra tolerancja. Powoduje to, że jej potencjalne korzyści zdrowotne są bardzo szerokie. Jeśli będziecie dbali o to, żeby nie przesadzać z ilością i zwrócicie uwagę na interakcje i przeciwwskazania, możecie być spokojni. I cieszyć się z jej prozdrowotnych właściwości.

Ashwagandha – jak zażywać

Ashwagandha rano czy na noc? Takie pytanie zawsze pojawiają się w przypadku produktów o szerokim spektrum działania. Biorąc pod uwagę jej specyficzne działanie na układ nerwowy to zasadne pytanie. Wyciąg z Ashwagandhy obniża poziom stresu, działa usypiająco, obniża ciśnienie krwi, więc Ashwagandha na sen to bardzo dobry pomysł. Regularne przyjmowana wieczorem może pomóc ci się wyciszyć i dobrze wyspać.

Ashwagandha – jak wybrać najlepszy produkt?

Czy każdy dostępny produkt będzie dla mnie dobry?

Na rynku produktów z Ashwagandhą jest bez liku. Kapsułki, tabletki, ekstrakty suche, roztwory zawierające wyciąg z korzenia, standaryzowane i tzw. pełne, o różnej zawartości substancji aktywnych. I to dochodzimy do odpowiedzi. 

Jeśli chcesz czuć się bezpiecznie, wybieraj wyłącznie produkty ze standaryzacją na wybrane składniki bioaktywne. W tym wypadku na witanolidy. Jeśli nie znajdziesz takich informacji na opakowaniu, to prawie na pewno oznacza, że producent oferuje ci towar najniższej jakości. Na rynku jest sporo surowców, które nie mają odpowiedniej dokumentacji i są znacznie tańsze niż te certyfikowane. Unikaj takich mieszanek.

Od właściwej dawki witanolidów zależy czy produkt, za który zapłacisz czasem całkiem sporo w ogóle zadziała. Czy też jest tylko ładnie opakowanym placebo ze zgrabnie napisaną marketingową historyjką. Za mało – nie zadziała, za dużo – ryzykujesz przedawkowanie. Tak, Ashwagandhę też możesz przedawkować.

Jeśli jesteście zainteresowani tym, na co uważać zapraszam dalej. Postaram się przybliżyć tę drugą stronę. Czyli, co jeśli przesadzisz, z czym jej nie łączyć i kiedy unikać lub zachować szczególną ostrożność.

Piśmiennictwo (również do części drugiej):

1. https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/withania
2. Nawab John Dar, Abid Hamid, Muzamil Ahmad. Pharmacologic overview of Withania somnifera, the Indian Ginseng. Cell Mol Life Sci. 2015 Dec;72(23):4445-60.
3. Jessica M Gannon, Jaspreet Brar, Abhishek Rai, K N Roy Chengappa; Effects of a standardized extract of Withania somnifera (Ashwagandha) on depression and anxiety symptoms in persons with schizophrenia participating in a randomized, placebo-controlled clinical trial. Annals of Clinical Psychiatry | Vol. 31 No. 2 | May 2019
4. Deepa S. Mandlik, Ajay G. Namdeo. Pharmacological evaluation of Ashwagandha highlighting its healthcare claims, safety, and toxicity aspects. Pharmaceutical Biology Volume 54, 2016 – Issue 2
5. Devi P.U.: Withania somnifera Dunal (Ashwagandha): potential plant source of a promising drug for cancer chemotherapy and radiosensitization. Indian J Exp Biol. 1996 Oct;34(10):927-32.
6. Mahendra Rai, Priti S Jogee, Gauravi Agarkar, Carolina Alves dos Santos. Anticancer activities of Withania somnifera: Current research, formulations, and future perspectives.
7. Jeerang Wongtrakul, Thananya Thongtan, Benjawan Kumrapich, Chonticha Saisawang, Albert J Ketterman. Neuroprotective effects of Withania somnifera in the SH-SY5Y Parkinson cell model. doi: 10.1016/j.heliyon. 2021. e08172.  eCollection 2021 Oct.
8. S Kumar, C J Seal, M J R Howes, G C Kite, E J Okello. In vitro protective effects of Withania somnifera (L.) dunal root extract against hydrogen peroxide and β-amyloid (1-42)-induced cytotoxicity in differentiated PC12 cells. Phytother Res 2010 Oct;24(10):1567-74.
9. Shazia Siddiqui, Nabeel Ahmed, Mausumi Goswami, Anindita Chakrabarty, Goutam Chowdhury. DNA damage by Withanone as a potential cause of liver toxicity observed for herbal products of Withania somnifera (Ashwagandha). Current Research in Toxicology 2 (2021) 72–81.
10. Sae-Kwang Ku, Jong-Sup Bae. Antiplatelet, anticoagulant, and profibrinolytic activities of withaferin A; https://doi.org/10.1016/j.vph.2014.01.009
11. Sunil B. Kelgane, Jaysing Salve, Prasanthi Sampara, Khokan Debnath. Efficacy and Tolerability of Ashwagandha Root Extract in the Elderly for Improvement of General Well-being and Sleep: A Prospective, Randomized, Double-blind, Placebo-controlled Study. DOI: 10.7759/cureus.7083
12. Jaspal Singh Sandhu, Biren Shah, Shweta Shenoy, Suresh Chauhan, G. S. Lavekar, and M. M. Padhi. Effects of Withania somnifera (Ashwagandha) and Terminalia arjuna (Arjuna) on physical performance and cardiorespiratory endurance inhealthy young adults. Int J Ayurveda Res. 2010 Jul-Sep; 1(3): 144–149.
13. Pallav Sengupta, Ashok Agarwal, Maria Pogrebetskay, Shubhadeep, Roychoudhury, Damayanthi Durairajanayagam, Ralf Henkelf; Role of Withania somnifera (Ashwagandha) in the management of male infertility. Reproductive BioMedicine Online, Volume 36, Issue 3, March 2018, Pages 311-326
14. Milena Połumackanycz, Aneta Forencewicz, Marek Wesołowski, Agnieszka Viapiana. Ashwagandha (Withania somnifera L.) – roślina o udokumentowanych właściwościach prozdrowotnych. Farmacja Polska, ISSN 0014-8261 (print); ISSN 2544-8552 (on-line)
15. Swati Dongre, F.MAS. Efficacy and Safety of Ashwagandha (Withania somnifera) Root Extract in Improving Sexual Function in Women: a double-blind, randomized, placebo-controlled study. https://www.biogreenscience.com/file/clinical/KSM-66_female-sexual-function.pdf