Kurkuma to dobrze znana roślina o wielu cennych właściwościach prozdrowotnych. Jednak każda substancja aktywna biologicznie, np. obecne w kurkumie kurkuminoidy, mogą u niektórych osób wywoływać reakcje niepożądane. Kurkuma ma dobry profil bezpieczeństwa, przeciwwskazania do jej zażywania są nieliczne, jednak zawsze warto wiedzieć, czy w twoim wypadku picie kurkumy może wywołać jakieś skutki uboczne czy nie.
Kurkumę można zażywać w różnych formach. Najczęściej w postaci sproszkowanego korzenia lub ekstraktu – suchego lub w płynie, w postaci naparu. Najważniejsze jest jednak, żeby korzystać z ekstraktu standaryzowanego na stężenie najważniejszego składnika aktywnego – kurkuminy. Tylko dzięki temu wiemy jaką dawkę kurkuminy faktycznie przyjmujemy.
Kurkumina z pieprzem – sposób na poprawę biodostępności
Największą przeszkodą w skutecznej terapii kurkuminą jest jej niska biodostępność po podaniu doustnym. Kurkumina słabo rozpuszcza się w wodzie, słabo się wchłania, jest szybko metabolizowana i wydalana z organizmu. „Wlata i wylata”. Problem ten można rozwiązać na dwa sposoby – podając wysokie dawki kurkuminy albo stosując łącznie z substancją, która poprawia jej wchłanianie.
Kurkumina i piperyna
Zastosowanie pierwszej metody, czyli zwiększenie dawki niesie za sobą problemy natury technicznej i podnosi koszt terapii. Wymaga po prostu połykania dużej liczby kapsułek, co w praktyce okazuje się uciążliwe i kosztowne.
Druga metoda to kurkumina z pieprzem, a właściwie piperyną, czyli alkaloidem, który występuje w nasionach czarnego pieprzu. Podawanie kurkuminy z piperyną w bardzo dużym stopniu podnosi jej biodostępność. Kurkumina i piperyna działają synergistycznie. Podanie tych substancji razem powoduje, że wchłanialność kurkuminy wzrasta niemal 20 krotnie. W praktyce umożliwia to podawanie jej w mniejszej dawce, osiągając ten sam efekt terapeutyczny.
Kurkumina tabletki czy kapsułki, a może coś innego?
Poszukiwane są metody technologiczne, które wpłyną na wyższą biodostępność kurkuminy. Są to np. nanocząsteczki, mikroemulsje, kompleksy inkluzyjne lub liposomowe. Metody te mogą zwiększać skuteczność transportu, trwałość czy farmakokinetykę. Trwają badania, których celem jest sprawdzenie czy metody te niosą ze sobą oczekiwane zalety i czy wyniki laboratoryjne przełożą się na biodostępność in vivo. Jeśli tak będzie, otworzy to nowe możliwości terapeutyczne dla tej substancji.
Kurkumina dawkowanie
Z badań wynika, że skuteczna dawka kurkuminy, a nie zmielonego korzenia kurkumy nie powinna być niższa niż 250 mg na dobę. W połączeniu z piperyną daje to ekwiwalent ok. 3-5 gramów kurkuminy podawanej solo. I to jest dawka terapeutycznie optymalna. Sugeruje się, że nie należy jej przekraczać, ponieważ nie wpływa to już istotnie na skuteczność, a zwiększa ryzyko nietolerancji i działań niepożądanych.
Na rynku dostępnych jest wiele preparatów. Większość z nich to pełne ekstrakty z nieznaną zawartością kurkuminy. Należy spodziewać się, że w przypadku takich produktów zawartość kurkuminy jest niewielka. Stosowanie niskich dawek przy bardzo ograniczonej biodostępności tej substancji jest stratą czasu i pieniędzy. Zwracajcie więc uwagę na to, co faktycznie jest w kapsułce, a nie ulotce marketingowej.
Kurkuma – przeciwwskazania i skutki uboczne
Amerykańska Agencja do Spraw Żywności i Leków (FDA) zakwalifikowała kurkuminę do grupy substancji bezpiecznych. Stwierdzono, że również w wysokich dawkach jest dobrze tolerowana i nie daje istotnych działań niepożądanych.
W jednym z badań stosowano ją w dawce 8 gramów na dobę przez 3 miesiące bez istotnych działań niepożądanych. W badaniu, w którym podwyższano dawkę aby stwierdzić, kiedy pojawiają się działania niepożądane oszacowano, że bezpieczna dawka to 6 g/dobę w tygodniowej terapii. Jeszcze inne badanie, w którym pacjenci dostawali 12 gramów kurkuminy dziennie również potwierdziło jej dobrą tolerancję.
Zdecydowanie kurkuma trucizną nie jest, ponieważ nawet w wysokich dawkach nie wykazuje toksyczności. Pamiętaj jednak, że pomimo dobrej tolerancji wysokiego profilu bezpieczeństwa, jeśli przyjmujesz przewlekle jakieś leki, należy skonsultować się z lekarzem.
Kurkuma – działania niepożądane
Zgłaszane działania niepożądane spożycia kurkuminy dotyczyły zmniejszenia krzepliwości krwi, obniżenia poziomu testosteronu i ruchliwości plemników. Obserwowano też jej wpływ na skurcze macicy i przejściowy wzrost aktywności enzymów wątrobowych. Z uwagi na to, że kurkumina zwiększa eliminację żelaza z organizmu, osoby z niedoborem żelaza lub anemią powinny zachować ostrożność w jej stosowaniu. Kurkumina może powodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe, ale to działanie, podobnie jak wymienione wcześniej obserwowano przy stosowaniu bardzo wysokich dawek.
Oczywiście przyjmowanie preparatów zawierających kurkuminę jest przeciwwskazane w trakcie ciąży i karmienia piersią.
Kurkumina – interakcje
Nie udało mi się znaleźć żadnych danych dotyczących istotnych interakcji kurkuminy z lekami. Jednak nie można takich reakcji wykluczyć. Jeśli przyjmujesz jakieś leki, szczególnie przewlekle, dla własnego bezpieczeństwa powinieneś zawsze konsultować się z lekarzem.
Podsumowanie
Kurkuma jest cenną rośliną leczniczą. Jej skuteczność w łagodzeniu stanów zapalnych i korzystne działanie na przewód pokarmowy są potwierdzone tysiącletnią praktyką i wieloma badaniami klinicznymi. Działania niepożądane kurkumy są rzadkie, a możliwość przedawkowania, z uwagi na niski poziom wchłaniania. Kurkumina z pieprzem to obecnie jedyna sensowna opcja suplementacji, ponieważ tylko ona zapewnia zadowalający poziom biodostępności kurkuminoidów.
Przeciwwskazania do stosowania kurkumy są nieliczne i dotyczą w zasadzie kobiet w ciąży i okresie laktacji oraz osób przyjmujących przewlekle niektóre leki. Dlatego w przypadku dysfunkcji przewodu pokarmowego, a przede wszystkim dysbiozy jelit lub chorób zapalnych takich jak IBS czy IBD regularne picie kurkumy jest bardzo wskazane, a skutki uboczne, o ile nie będziesz przekraczał zalecanych dawek praktycznie nie występują.
Publikacje:
- Portincasa P. i in.: Curcumin – fennel essential oil and irritable bowel syndrome. J Gastrointestin Liver Dis, June 2016 Vol. 25 No 2: 151-157
- Di Ciaulaa A. i in.: Turmeric and essential fennel oil in IBS; Annals of Gastroenterology (2018) 31, 1-7
- Appleton L., Andrew S. Day A.S.: Re: A Meta-Analysis of the Clinical Use of Curcuminfor irritable bowel syndrome. J. Clin. Med. 2019, 8, 1885; doi:10.3390/jcm8111885
- Lachowicz M., Stańczak A, Kołodziejczyk M.: Kurkumina – naturalny polifenol o wielu właściwościach – rozwiązania technologiczne wspomagające farmakoterapię. Farmacja Polska Tom 76. nr 11. 2020
- Ng Q.X. i in.: A Meta-Analysis of the Clinical Use of Curcumin for Irritable Bowel Syndrome (IBS). J. Clin. Med. 2018, 7, 298; doi:10.3390/jcm7100298
- Fadus M.C I in.: Curcumin: An age-old anti-inflammatory and anti-neoplastic agent. Journal of Traditional and Complementary Medicine 7 (2017) 339e 346.
- Bayet-Robert M i in.: Phase I dose escalation trial of docetaxel plus curcumin in patients with advanced and metastatic breast cancer. Cancer Biology & Therapy 9:1, 8-14; January 1, 2010
