Czerwone wino i zawał serca

Choroby układu krążenia, takie jak choroba niedokrwienna serca i choroba wieńcowa są główną przyczyną zgonów w polskiej populacji. Jednocześnie szacuje się, że 80% przypadków chorób układu sercowo-naczyniowego można zapobiec stosując odpowiednią profilaktykę, do której zalicza się również dieta.

Tzw. francuski paradoks związany jest ze statystycznie niższym odsetkiem występowania choroby niedokrwiennej serca w tym kraju. I to pomimo stosunkowo wysokiego spożycia tłuszczów nasyconych. Ten fenomen przypisuje się powszechnemu we Francji spożyciu czerwonego wina, które jest źródłem wielu związków o działaniu antyoksydacyjnym i kardioprotekcyjnym.

Powszechnie uważa się, że zawarty w winie alkohol jest związkiem wpływającym niekorzystnie na układ sercowo-naczyniowy. Wydaje się jednak, że pomimo tego umiarkowane i regularne spożycie czerwonego wina może być czynnikiem istotnie ograniczającym ryzyko rozwoju chorób serca takich jak choroba wieńcowa i zmniejsza ryzyko śmierci z powodu udaru lub zawału serca.

Co zawiera czerwone wino?

Czerwone wino jest napojem, w którego skład wchodzi ponad 500 różnych związków mogących wywierać wpływ na nasz organizm. Poza alkoholem, czerwone wino zawiera liczne polifenole. Są to np. flawonoidy, które nadają mu smak i kolor i zdaniem naukowców odpowiadają właśnie za kardioprotekcyjne właściwości wina. Wpływają one na obniżenie poziomy LDL-cholesterolu oraz działają ochronnie na śródbłonek naczyń krwionośnych, zmniejszając ryzyko rozwoju miażdżycy. 

Ciekawym flawonoidem występującym w czerwonym winie jest np. kwercetyna – przypisuje mu się działanie obniżające ciśnienie krwi i zmniejszające ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca.

Poza flawonoidami, związkiem obecnym większym stężeniu w czerwonym winie jest resweratrol, który przede wszystkim wykazuje działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Badania dowodzą, że związek ten może korzystnie wpływać na nadciśnienie, miażdżycę, udar, zawał mięśnia sercowego i niewydolność serca.

Ile można wypić bez szkody dla zdrowia?

WHO opracowało definicję 'standardowego drinka’, która określa zawartość alkoholu w jednej porcji. Jest to 10 g czystego alkoholu w drinku. Wytyczne WHO dotyczące dopuszczalnej i nieniosącej zagrożenia dla zdrowia dawki alkoholu określają ją jako 2 standardowe drinki, czyli 20 gramów czystego alkoholu dziennie. Przy zachowaniu dwóch dni bezalkoholowych w ciągu tygodnia. Jednak wytyczne wielu krajów różnią się od zaleceń WHO i w zależności od tego wahają się pomiędzy 10 i 56 gramów dla mężczyzn i 10 do 42 gramów dla kobiet dziennie.

Przyjmując jednak wytyczne WHO, dzienna umiarkowana dawka w przeliczeniu na wino jest to ok. 150-250 ml wina, w zależności od stężenia alkoholu (od 11 do ok. 18%).

Badania kliniczne potwierdzają prozdrowotne właściwości czerwonego wina

W jednym z randomizowanych badań klinicznych przeprowadzonych w Wielkiej Brytanii udowodniono, że spożycie umiarkowanej ilości czerwonego wina korzystnie wpływa na poziom lipoprotein.

W badaniu tym 20 zdrowych ochotników podzielono losowo na dwie grupy. Grupa badana przez 14 dni otrzymywała czerwone wino w dawce 375 ml dziennie. W badaniu mierzono kilka parametrów, m.in. stężenie związków fenolowych w osoczu, zdolności antyoksydacyjne osocza oraz stężenie homocystetiny i lipidy w osoczy na czczo.

Po dwóch tygodniach poziom fenoli w osoczu grupy otrzymującej czerwone wino znacznie wzrósł. W grupie tej odnotowano również spadek stężenia LDL-cholesterolu i wzrost stężenia cholesterolu HDL. Badanie to potwierdziło, że umiarkowane spożycie czerwonego wina wpływa na poziom lipoprotein i może zmniejszać ryzyko rozwoju choroby wieńcowej serca.

Z kolei w jednym z prospektywnych badań przeprowadzonych w Danii, grupa osób pijących różne rodzaje alkoholi została przebadana pod kątem zgonów z powodu choroby niedokrwiennej serca (NCS). Stwierdzono w nim, że osoby pijące czerwone wino mają znacznie mniejszy odsetek śmierci spowodowanej NCS niż pozostałe grupy. Osoby pijące lekkie alkohole, ale unikające wina miały również wyższy odsetek śmierci w wyniku NCS niż osoby pijące czerwone wino.

Nie tylko czerwone wino zmniejsza ryzyko zgonu z powodu chorób serca

Ciekawych obserwacji dokonano analizując wyniki w grupie osób pijącą wyłącznie piwo. Spożycie umiarkowanej ilości piwa o 50% zmniejszało ryzyko zgonu z powodu NCS. W innym badaniu stwierdzono, że w ogóle picie alkoholu etylowego przynajmniej raz w tygodniu zmniejszało ryzyko ostrego zawału serca. 

Wydaje się więc, że nie tylko picie wina, ale regularne spożywanie niewielkich ilości alkoholu ma korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Jednak wyniki żadnego z tych badań nie były tak korzystne jak w przypadku wyników u osób pijących czerwone wino.

Podsumowanie

Wbrew powszechnym opiniom, regularne spożywanie umiarkowanej ilości alkoholu może być korzystne dla naszego zdrowia. Być może francuski model spożywania czerwonego wina do posiłków powinien być promowanym przez lekarzy sposobem na uniknięcie rozwoju poważnych chorób układu krwionośnego. Oczywiście jak ze wszystkim, nie należy z tym przesadzać, jednak warto się temu przyjrzeć. Na zdrowie.

Piśmiennictwo:

1. C. Tsang i wsp.: The influence of moderate red wine consumption on antioxidant status and indices of oxidative stress associated with CHD in healthy volunteers. British Journal of Nutrition (2005), 93, 233–240
2. Keil U, Chambless LE, Döring A, Filipiak B, Stieber J. The relation of alcohol intake to coronary heart disease and all-cause mortality in a beer-drinking population. Epidemiology. 1997;8(2):150-156. doi:10.1097/00001648-199703000-00005
3. Sohaib Haseeb, Bryce Alexander, Adrian Baranchu: Wine and Cardiovascular Health. Circulation. 2017;136:1434–1448 https://doi.org/10.1161/CIRCULATIONAHA.117.030387
4. Bertelli AA. Wine, research and cardiovascular disease: instructions for use. Atherosclerosis. 2007;195(2):242-247. doi:10.1016/j.atherosclerosis.2007.04.006
5. Rimm EB, Giovannucci EL, Willett WC, et al. Prospective study of alcohol consumption and risk of coronary disease in men. Lancet. 1991;338(8765):464-468. doi:10.1016/0140-6736(91)90542-w
6. Yano K, Rhoads GG, Kagan A. Coffee, alcohol and risk of coronary heart disease among Japanese men living in Hawaii. N Engl J Med. 1977;297(8):405-409. doi:10.1056/NEJM197708252970801
7. Grønbaek M, Becker U, Johansen D, et al. Type of alcohol consumed and mortality from all causes, coronary heart disease, and cancer. Ann Intern Med. 2000;133(6):411-419. doi:10.7326/0003-4819-133-6-200009190-00008
8. Levantesi G, Marfisi R, Mozaffarian D, et al. Wine consumption and risk of cardiovascular events after myocardial infarction: results from the GISSI-Prevenzione trial. Int J Cardiol. 2013;163(3):282-287. doi:10.1016/j.ijcard.2011.06.053
9. Kittner SJ, Garcia-Palmieri MR, Costas R Jr, Cruz-Vidal M, Abbott RD, Havlik RJ. Alcohol and coronary heart disease in Puerto Rico. Am J Epidemiol. 1983;117(5):538-550. doi:10.1093/oxfordjournals.aje.a113576